اعضای کمیسیون عمران مجلس امروز (یکشنبه ۴ دی ماه) از بورس کالای ایران بازدید و با فرآیندهای معاملاتی این بورس در بازارهای مختلف آشنا شدند؛ پس از بازدید نشست مشترکی میان کمیسیون عمران مجلس با رییس سازمان بورس و اوراق بهادار، مدیرعامل بورس کالای ایران و قائم مقام و مدیران ارشد بورس کالا برگزار شد.

در این نشست مجید عشقی رییس سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: بورس کالا با میزبانی از عرضه کالاهای مهم و اساسی کشور، شبیه به یک دماسنج عمل می کند که وضعیت بازار را به سیاست گذاران نشان می دهد.

عشقی افزود: در برخی مواقع به دلیل رشد تقاضا، دما در این دماسنج بالا می رود و یک هشدار برای متولی بازار ارسال می شود تا طبق داده های شفاف بورس کالا، تصویر روشنی از عرضه و تقاضای بازار را مشاهده کند و بهترین تصمیم را در جهت تعادل بازار اتخاذ کند. در این میان بعضا انتقادهایی به دماسنج وارد می شود که منطقی نیست زیرا رسالت بورس کالا، گزارشگری به مسوولان است تا در زمانی کوتاه امکان تعادل بخشی به معاملات و بازار فراهم آید.

رییس سازمان بورس ادامه داد: همه تلاش ما در بورس های کالایی، استقرار یک فضای متعادل و منطقی برای مبادلات کالاها و کشف واقعی قیمت هاست به طوریکه در حوزه خودرو نیز انتظار این است با حذف قیمت گذاری دستوری و رشد عرضه ها در بورس کالا، روند تولید خودرو در کشور بالا رود و به مرور با ایجاد تناسب میان عرضه و تقاضا، تعادل در بازار حکمفرما شود.

او گفت: یکی از نقاط قوت بورس کالا، فراهم آوردن یک برنامه مشخص و بلندمدت برای عرضه و معامله کالاها در طیف های مختلف است به گونه ای عرضه کالاها در روزهای مشخص هفته مشخص است و به همین دلیل، فعالان بازارهای کالایی امکان برنامه ریزی خرید و تولید را پیدا کرده اند.

تهیه گزارش «التهاب» و مخابره به سیاست گذار

حامد سلطانی نژاد مدیرعامل بورس کالای ایران نیز در این نشست با بیان اینکه در بورس کالا تقریبا تمامی محصولاتی که با حجم بالا تولید می شوند به ویژه کالاهای واسطه ای تولید، مورد معامله قرار می گیرند، گفت: بورس کالا در ایران از ابتدا فعالیت خود را با معاملات فلزات در سال ۱۳۸۲ آغاز کرد و با محصول میلگرد پرونده معاملات بورس فلزات شروع شد.

وی افزود: در ادامه سایر فلزات اضافه شدند و در گام بعدی نوبت به محصولات کشاورزی، پتروشیمی، فرآورده های نفتی و سیمان رسید؛ به تازگی نیز شاهد ورود خودرو به بورس کالا هستیم.

سلطانی نژاد با اشاره به ارزش معاملات بورس کالای ایران در سال گذشته گفت: ارزش کل معاملات بورس کالا در سال ۱۴۰۰ نزدیک به ۶۷۰ هزار میلیارد تومان بود که این رقم به معنای آن است که گردش مالی بورس کالا معادل ۷ تا ۱۰ درصد تولید ناخالص داخلی (GDP) بوده است.

وی با اشاره به توسعه روزافزون بورس کالا طی چند سال اخیر اظهار کرد: کالاهای بسیاری در این سال ها به بورس کالا ورود پیدا کرده اند و در حوزه محصولات کشاورزی نیز علاوه معاملات فعلی که در بخش بازارهای مالی در جریان است، برنامه های جدیدی را در دستور کار داریم.

سلطانی نژاد به تهیه گزارش التهاب از سوی بورس کالا و ارسال به مراجع نظارتی و سیاست گذاری اشاره کرد و گفت: بورس کالا به واسطه رسالت مهمی که دارد به صورت دوره ای و منظم با بررسی روند معاملات بازارها اقدام به تهیه و ارسال گزارش التهاب می کند تا همه مراجع نظارتی و سیاست گذاری در جریان فرآیندهای بازار و دلایل ایجاد التهاب در بازار یک محصول قرار بگیرند.

او در پایان گفت: به عبارت دقیق تر، گزارشگری منظم بورس کالا به واسطه شفافیت بالای اطلاعاتی، میزان تب بازار را به سیاست گذار اعلام می کند تا بهترین و کارآمدترین نسخه برای بهبود شرایط بازار اتخاذ شود.

عرضه خودرو به نفع خریدار، فروشنده و دولت

سید جواد جهرمی قائم مقام بورس کالای ایران نیز در این نشست ضمن تشریح فرآیندهای معاملاتی در بخش های سیمان، زنجیره فولاد و خودرو گفت: آمارها بیانگر آن است که با ورود کل سیمان کشور به بورس کالا، التهاب های گذشته در این بازار کنار رفته و شرایط برای خرید آسان مشتریان بزرگ و کوچک مهیا شده است؛ تعادل بازار سیمان و همچنین فولاد با وجود نوسانات ارزی شکل گرفته که دلیل اصلی آن اعتماد به سازوکار بورس و عرضه های مطلوب بوده است.

وی در خصوص عرضه خودرو در بورس کالا نیز عنوان کرد: با عرضه خودرو در بورس کالا دولت از محل مالیات بر ارزش افزوده، خودروساز به واسطه حذف قیمت گذاری دستوری و مصرف کننده به واسطه خرید ارزان تر از بازار غیر رسمی منتفع شده اند و در صورت افزایش عرضه ها، شرایط برای تحقق این اهداف و کوتاه شدن دست واسطه ها از بازار خودرو مهیا می شود.

بورس کالا، بازوی تحقق شفاف و حذف فساد

کمال علیپور عضو کمیسیون عمران مجلس نیز در ادامه در این نشست اظهار داشت: دولت الکترونیک و شفاف سازی در اقتصاد یکی از ماموریت های مهم اقتصادی کشور است که بورس کالای ایران در حوزه بازارهای کالایی بازوی اصلی برای تحقق شفاف و فسادزدایی به شمار می شود.

علیپور افزود: با عرضه کل محصولات تولیدی کشور در بورس کالا، یک گلوگاه مهم برای رصد نیاز کشور ایجاد می شود که در این بستر، کشف قیمت ها به شیوه ای عادلانه انجام می شود به این ترتیب عرضه های کامل در بورس کالا از ملزومات است.

این نماینده مجلس اظهار داشت: بررسی های آماری بیانگر عملکرد مطلوب سازوکار بورس کالا در حوزه فولاد و سیمان است به نحوی که طی یکسال گذشته تعادل خوبی در این حوزه برقرار شده و با ایجاد شفافیت از بروز رانت و فساد در این بازارها نیز جلوگیری به عمل آمده است.

او افزود: تناسب میان عرضه و تقاضا، مهم ترین رکن برای ایجاد تعادل در بازار است که در خصوص عرضه خودرو در بورس کالا رشد عرضه ها می تواند بازار را گام به گام به سمت تعادل هدایت کند.

صدیف بدری دیگر عضو کمیسیون عمران مجلس نیز در این جلسه گفت: پیشنهاد می شود در برنامه های منظمی در صداوسیما، مزایای بورس کالا برای همگان از جمله عامه مردم تشریح شود تا اهمیت بورس کالا و شفاف سازی مبادلات کالایی برای اقتصاد بیش از گذشته نمایان شود.

گفتنی است در پایان این جلسه، محمدرضا رضایی کوچی رییس کمیسیون عمران مجلس از برگزاری جلسات مشترک دیگر طی هفته های آینده میان کمیسیون عمران مجلس، وزارت صمت، سازمان بورس و بورس کالا با محوریت تحقق موارد قانونی در حوزه قانون جهش تولید مسکن و تامین محصولات مورد نیاز ساخت مسکن از بورس کالا و لزوم عرضه کامل محصولات تولیدی کشور در این بورس خبر داد.